Miejski portal informacyjny:
Aleksandrów Kujawski, Ciechocinek, Nieszawa, Bądkowo, Koneck

Po odegraniu hymnów głos zabrał gospodarz miasta dr Andrzej Cieśla, który przypominał historię powstania, wpisanego do rejestru zabytków, cmentarza ukraińskich żołnierzy i jego odnowienia w 1993 roku. Początki cmentarza ukraińskich żołnierzy sięgają 1921 roku. Wówczas grupa oficerów zorganizowała w obozie internowanych Ukraińców “Dzień Pamięci” i za zebrane pieniądze uporządkowano cmentarz żołnierski, ogrodzono teren, a na środku usypano kurhan, na którym stanął czarny zaporoski krzyż. Cmentarz poświęcono we wrześniu 1921 roku z udziałem żołnierzy, przedstawicieli miejscowych władz świeckich i duchownych oraz aleksandrowskiego społeczeństwa. W okresie międzywojennym cmentarzem opiekowali się członkowie aleksandrowskiego i toruńskiego oddziału Ukraińskiego Centralnego Komitetu – najliczniejszej organizacji emigracyjnej. “Kozacka Mogiła” stała się swoistym “Grobem Nieznanego Żołnierza” dla ukraińskich emigrantów. Po 1945r. zapomniana i opuszczona nekropolia stopniowo niszczała. Czas zacierał ślady cmentarza w ludzkiej pamięci, a władze milcząco akceptowały taki stan rzeczy. “Kozacka Mogiła” jednak nie umarła.

Z inicjatywy i za sprawą dra Emiliana Wiszki z Torunia, wiosną 1991r. rozpoczęto przygotowania do odbudowy cmentarza. Wśród osób zaangażowanych w realizację tej inicjatywy znaleźli się m.in.: Sławomir Mąkowski – ówczesny komendant powiatowy policji, burmistrz Zdzisław Nasiński i jego zastępca Stanisław Krysiński – późniejszy burmistrz oraz Zbigniew Znamierowski – przewodniczący Rady Miejskiej. Ze strony ukraińskiej inicjatywie patronował Związek Ukraińców w Polsce, Komitet Pamięci Narodowej i Ambasada Ukrainy. Pierwsza uroczystość poświęcona odrestaurowaniu cmentarza odbyła się w dniu 12 czerwca 1993 roku. Ekumeniczne nabożeństwo w intencji pochowanych żołnierzy odprawili wspólnie duchowni prawosławni, katoliccy, grekokatoliccy i protestanccy. Od tego roku przy „Kozackiej Mogile” spotykają się ludzie różnych kultur i języków, wyznawcy różnych religii, ludzie różnych kościołów.

Kolejnym punktem uroczystości była modlitwa ekumeniczna za pochowanych na Kurhanie, którą poprowadzili: ks płk mitrat Mikołaj Hajduczenia - dziekan kujawskopPomorski Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego Diecezji Łódzko-Poznańskiej, ks. prof. nadzw. dr hab. Mirosław A. Michalski - Parafia Polskokatolicka p.w. Narodzenia NMPw Toruniu, ks. mjr Mirosław Kuczyński - Prawosławny Ordynariat Wojskowy, ks Jerzy Molin - radca diecezjalny ewangelicko-augsburski Diecezji Pomorsko – Wielkopolskiej, ks. Michał Walukiewicz proboszcz ewangelicko-augsburski w Toruniu, ks. komandor Daniel Popowicz dziekan Marynarki Wojennej ks. proboszcz Leszek Malinowski z Parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Aleksandrowie Kujawski, dziekan aleksandrowski.

Podczas uroczystości w podziękowaniu za odbudowę i opiekę nas Kurhanem Radca Minister Wasyl Zwarycz wręczył medale od Ambasadora Ukrainy burmistrzowi dr Andrzejowi Cieśli oraz Stanisławowi Krysińskiemu – byłemu burmistrzowi miasta, Sławomirowi Mąkowskiemu – byłemu komendantowi Powiatowemu Policji, płk ks. mitratowi Mikołajowi Hajduczenia oraz Pawłowi Krzemińskiemu – obecnemu prezesowi firmy BIN.

W tegorocznych uroczystościach udział wzięli m.in. delegacja Ambasady Ukrainy na czele z radcą ministrem Wasylem Zwaryczem oraz attache wojskowym generałem Jurij Pawłowem, Łew Zacharczyszyn – konsul Ukrainy w Gdańsku, Jan Krzysztof Ardanowski – poseł na Sejm RP, Miron Sycz – wicemarszałek województwa warmińsko-mazurskiego, płk w stanie spoczynku dr Eugeniusz Lala – przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego województwa kujawsko-pomorskiego, Piotr Marciniak – sekretarz powiatu aleksandrowskiego oraz prezes Zarządu Powiatowego Ochotniczych Straży Pożarnych, Bogusław Gollus - przewodniczący Rady Miejskiej Aleksandrowa Kuj., Sahaydak Dmytro - Najwyższy Ataman Ukrainy i Diaspory, Hetman Międzynarodowej Organizacji Społecznej ”Kozactwo Zaporoskie”, Marszałek Kozactwa, delegacja Zespołu Szkół im. Tarasa Szewczenki w Białym Borze oraz Związku Ukraińców w Białym Borze z Włodzimierzem Filem na czele, Związek Ukraińców w Polsce oddział w Gdańsku na czele z Elżbietą Krzemińską, Związku Ukraińców w Polsce oddział w Olsztynie na czele z Stefanem Migusem oraz delegacja Festiwalu „Kalinowe Mosty” na czele z Petrom Midrihanom, dr hab. Zbigniew Karpus - prof. UMK dziekan Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych. Wśród obecnych na uroczystościach znaleźli się także przedstawiciele Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Nadleśnictwa Gniewkowo, jednostek organizacyjnych, zakładów pracy, organizacji pozarządowych z terenu Aleksandrowa Kujawskiego.